پادکست چیست؟
پادکست چیست؟
در این مطلب قصد داریم تا به یکی از موضوعات بسیار پرطرفدار روز یعنی پادکست بپردازیم. اما قبل از بررسی عناوینی مثل تاریخچه‌ی پادکست و یا اپلیکیشن‌های رایج برای گوش دادن به آن، بهتر است به این سوال پاسخ دهیم که منظور از پادکست چیست؟ آیا هر فایل صوتی دیجیتالی که حاصل ترکیب صدای یک گوینده و یا گفتگویی دو نفره با تعدادی قطعات موسیقی جذاب و مخاطب پسند است، یک پادکست صوتی است؟ آیا برنامه‌های رادیویی نیز نوعی پادکست هستند؟
اگر به دنبال مفهوم ساختاری لغت پادکست باشیم، مطابق تعریف ارایه شده در دیکشنری آکسفورد، پادکست به معنی مجموعه‌ای از فایل‌های صوتی دیجیتال است که اغلب در ادامه یکدیگر تولید می‌شوند. کاربران نیز می‌توانند با استفاده از دستگاه‌های پخش موسیقی خود به این فایل‌ها گوش دهند.
با توجه به تعریف مطرح شده هر محتوای صوتی یک پادکست است. اما وجه تمایز مهم بین پادکست و برنامه‌های رایج رادیویی، در زمان‌بندی پخش آن‌ها است. ساعت پخش یک برنامه رادیویی به طور معمول از پیش تعیین شده است. سپس بر روی سیگنال (یا کانال) مشخصی قابل شنیدن است، در مقابل کاربران می‌توانند با استفاده از اپلیکیشن‌های پادکست در هر ساعتی از شبانه روز به پادکست موردنظر خود گوش دهند. این تمایز شاید مهمترین ویژگی است که باعث شده است به سرعت در بین مخاطبان به سطح بالایی از محبوبیت برسد. در همین راستا کاربران می‌توانند هنگام انجام کارهای روزانه مثل رانندگی، زمان‌هایی که در صف خرید و یا عبور و مرور سپری می‌شود، مطابق با زمان‌بندی خود به پادکست موردعلاقه‌شان گوش دهند.
تاریخچه پادکست
خالی از لطف نیست که بدانیم ریشه لغت پادکست چیست. نخستین استفاده از این عبارت مربوط به مقاله‌ای با عنوان «انقلاب شنیداری» است که توسط Ben Hammersley متخصص تکنولوژی در سال 2004 و در روزنامه گاردین منتشر شده است. دو عامل اساسی افزایش میزان دسترسی به اینترنت و سهولت در انتشار محتوای تولید شده در آن سال‌ها زمینه‌ساز تولید نسخه‌های اولیه پادکست‌های امروزی بوده‌اند. Ben Hammersley در این مقاله از لغت Podcasting به عنوان یک عبارت برای توصیف برنامه‌های رادیویی اینترنتی استفاده می‌کند. Podcast از ترکیب دو لغت pod برگرفته از نام دستگاه پخش موزیک اپل به نام iPod که محبوبترین وسیله پخش فایل‌های صوتی در آن سال‌ها بود و cast برگرفته از فعل Broadcast به معنی منتشر کردن، ساخته شده است.
منظور از فید و RSSچیست؟
حال که با مفهوم پادکست آشنا شدیم بهتر است قدری درباره پرکاربردترین عبارت مربوط به پادکست، یعنی فید نیز صحبت کنیم. به صورت خلاصه می‌توان گفت فید RSS کانال توزیع پادکست است. روند کار بدین صورت است که تولیدکننده پادکست یا در اصطلاح رایج آن، پادکستر (Podcaster)، پس از تولید پادکست، فایل نهایی را بر روی سرورهای ارایه دهنده خدمات مربوط به پادکست، بارگذاری می‌کند. این سرورها در ادامه یک لینک منحصربه‌فرد برای دسترسی به فایل‌های مربوط به هر پادکست را به مخاطب ارایه می‌کنند. این لینک ساختاری مشابه با لینیک زیر خواهد داشت.
example.com/feed/podcast
مخاطبین پادکست با استفاده از لینک و یا جستجوی نام در اپلیکیشن‌های مخصوص گوش کردن به پادکست می‌توانند به قسمت‌های تولید شده دسترسی داشته باشند.
از جمله سرویس‌های میزبانی حرفه‌ای برای آپلود پادکست می‌توان به بلوبری (Blubrry)، لیبسین (Libsyn)، پادبین (Podbean) و انکر (Anchor) اشاره نمود. این سرویس‌دهنده‌ها پس از آپلود فایل‌ها، پادکست شما را در سرویس‌های پخش، مانند آیتونز (Apple Podcasts) و گوگل پادکست نیز منتشر می‌کنند.
برای مثال پادکست نوآنس را می‌توانید از طریق این اپلیکیشن‌ها بشنویم.
در این لحظه شاید این پرسش در ذهن شما به وجود بیاید که مهمترین نکته برای انتخاب یک سرویس میزبانی پادکست چیست؟ در پاسخ باید گفت هزینه استفاده از سرویس با توجه به حجم فضای درخواستی و همچنین ویژگی‌هایی نظیر امکان ایجاد لینک دلخواه و… از جمله مهمترین نکاتی هستند که هنگام انتخاب یک سرور میزبانی پادکست باید به آن‌ها توجه نمود. برای مثال حداقل پلن ارایه شده توسط سرویس میزبانی Blubrry برای یک فضای 100 مگابایتی، مبلغ 12 دلار در ماه است.
منظور از فرم در پادکست چیست
پادکست‌ها را می‌توان براساس پارامترهایی نظیر موضوع اصلی برنامه و همچنین تعداد گویندگان به شش گروه کلی تقسیم‌بندی نمود. در این قسمت انواع گوناگون آن را با توجه به فرم و محتوا مورد بررسی قرار می‌دهیم.
پادکست مصاحبه‌ای (The Interview Podcast)
همانطور که از نام این پادکست مشخص است، موضوع اصلی هر قسمت مصاحبه با یک مهمان متفاوت است. از جمله مهمترین مزایای یک پادکست مصاحبه‌ای انعطاف‌پذیری در موضوعاتی است که در هر قسمت به آن‌ها پرداخته می‌شود. البته پیشنهاد می‌شود برای افزایش کیفیت، یک موضوع کلی در آغاز کار تعریف شده و تمامی مهمانان نیز به نوعی در ارتباط با آن موضوع انتخاب شوند. مزیت دیگر پادکست مصاحبه‌ای در مقایسه با سایر فرم‌ها، سهولت در ضبط آن است. به طور کلی شما می‌توانید تنها با استفاده از یک رایانه و یک میکروفون مناسب، از طریق نرم‌افزار اسکایپ با مهمانان خود تماس گرفته و مصاحبه‌ها را انجام دهید. همچنین درصورتی که مهمانان برنامه از افراد شناخته شده باشند، معرفی و به اشتراک گذاری فایل پادکست توسط مهمانان، برای شما نیز مفید خواهد بود. اما نکات منفی برای این نوع از پادکست چیست؟ رزرو وقت مصاحبه شاید دشوارترین نکته در تولید پادکست‌های مصاحبه‌ای باشد. جذب مهمان به ویژه در قسمت‌های اول که هنوز مخاطب زیاد و اعتباری وجود ندارد، کار بسیار دشواری است. به دلیل آن‌که کلیدی ترین فاکتور در یک پادکست مصاحبه‌ای مهمان برنامه است. به نوعی سرنوشت شما همواره در دست مهمان شماست. عملکرد مهمان در پاسخگویی به سوالات مطرح شده بیشترین تاثیر را در جلب نظر مخاطب خواهد داشت. یک مهمان نامناسب حتی می‌تواند مخاطب را از شنیدن قسمت‌های بعدی نیز منصرف کند. به همین دلیل پیشنهاد می‌شود پیش از انتخاب مهمان به میزان کافی درباره وی تحقیق کنید و در صورت امکان مصاحبه‌های قبلی آن‌ها را نیز بررسی کنید. همچنین سعی کنید پیش از مصاحبه اصلی، حداقل 10 الی 15 دقیقه را برای یک گپ صمیمی‌تر با مهمان برنامه در نظر بگیرد تا بتوانید در طی مدت زمان ضبط اصلی برنامه عملکرد بهتری داشته باشید.
پادکست تک‌نفره – یک میزبان (The Solo Podcast)
این نوع رایج‌ترین مدل پادکست است. موضوع پادکست‌هایی از این دست که به One Man Show نیز معروف هستند اغلب کاملا مرتبط با تخصص تولیدکننده آن‌ها است. برای مثال محتوای درباره علوم‌کامپیوتر که توسط یک مهندس نرم‌افزار تولید می‌شود و یا پادکستی تک نفره درباره موسیقی که توسط یک نوازنده و فارغ‌التحصیل رشته موسیقی تولید می‌شود. در The Solo Podcast بر خلاف The Interview Podcast دیگر نیازی نیست نگران جذب مهمان و هماهنگی‌های لازم باشید. همچنین ویرایش فایل پادکست یک‌نفره نیز در مقایسه با سایر انواع آن بسیار آسان‌تر است و برای ایجاد نسخه نهایی نیز به زمان کمتری نیاز خواهید داشت. اما نکات منفی برای یک پادکست تک‌نفره چیست؟ از آنجایی که ارایه محتوا در این نوع پادکست توسط یک شخص (میزبان – Host) انجام می‌شود مسئولیت حفظ ریتم و انررژی و مشتاق نگه‌داشتن مخاطب تا پایان برنامه به طور کامل برعهده همان یک نفر است.
پادکست با دو میزبان – میزبانی مشترک (Conversational and co-hosted podcasts)
ساختار کلی این نوع مشابه با پادکست تک‌نفره است اما با این تفاوت که دو نفر نقش میزبان را بر عهده دارند. Co-hosting اغلب باعث افزایش جذابیت پادکست می‌شود. چون مکالمات بین دو مجری به ویژه در مواردی که با یکدیگر اختلاف نظر دارند باعث خلق موقیعت‌های طنز و جالبی می‌شود. در مقایسه با سولوپادکست می‌توان گفت وظایف میزبان در پادکست میزبانی مشترک نصف می‌شود اما به همین میزان ویرایش فایل و آماده‌سازی نسخه نهایی نیز به زمان بیشتری نیاز خواهد داشت. به طور کلی در صورتی که پادکست‌های دارای دو میزبان محتوای ارزشمندی را به مخاطب ارایه کنند شانس بسیار بالایی برای محبوب شدن دارند.
پادکست میزگرد (The panel show)
یک پادکست میزگرد یا پنل گفتگو در اغلب موارد شامل یک میزبان و تعدادی از مهمانان (متخصصان) است که در یک زمان‌بندی هفتگی با یکدیگر جابه‌جا می‌شوند. در این مدل تمامی افراد به صورت همزمان به بیان دیدگاه‌های خود درباره یک موضوع خاص می‌پردازند. هر پنل گفتگو ممکن است دارای یک میزبان و یا در شرایطی بیش از یک میزبان به همراه تعدادی مهمان باشد. مطرح کردن موضوعات بااهمیت و جذابی که در سایر رسانه‌ها کمتر به آن‌ها پرداخته می‌شود یکی از راه‌های افزایش محبوبیت پادکست‌های میزگرد است. از جمله دشواری‌های ساخت این نوع از پادکست می‌توان به برنامه‌ریزی، رزرو و هماهنگی با مهمانان، مدیریت زمان و مکالمات مهمانان با یکدیگر اشاره نمود.
پادکست قصه‌گو (Storytelling podcasts)
داستان‌سرایی یکی از ارکان اساسی در تولید محتوا است. قصه‌ها نیز همواره یکی از تولیدات بسیار محبوب در برنامه‌های رادیویی بوده‌اند. مهمترین عوامل در موفقیت یک پادکست قصه‌گو، داستان، گوینده و جلوه‌های صوتی هستند که چنانچه به خوبی در کنارهم قرار بگیرند، محصول نهایی مشابه با یک فیلم سینمایی جذاب اما در قالب یک پادکست صوتی خواهد بود.
پادکست‌های قصه‌گو براساس نوع داستان و شیوه روایت به دو گروه زیر تقسیم می‌شوند:
- پادکست قصه‌گو داستانی (Fiction Storytelling Podcast)
در این پادکست کاملا با یک قصه و داستان همراه هستیم. اگر نویسنده خوبی هستید، پادکست قصه‌گو داستانی، یک راه عالی برای جان‌بخشیدن به نوشته‌هایتان است. در پادکست قصه‌گو داستانی، میزبان یا میزبان‌ها به عنوان صداپیشه در نقش شخصیت‌های داستان قرار می‌گیرند. هممچنین ممکن است تمامی داستان توسط یک میزبان و در نقش راوی آن روایت می‌شود. امروزه بسیاری از نویسندگان، داستان‌های خود را در قالب پادکست‌های صوتی نیز به مخاطبان ارایه می‌کنند. اما فراموش نکنید که برای تولید به غیر از داستان، گوینده و میکروفن به افکت‌های صوتی و قطعات موسیقی تکمیلی نیز نیاز خواهید داشت. در اینجا یک تدوین‌گر حرفه‌ای می‌تواند شانس شنیدن محتوای شما را افزایش دهد.
- پادکست قصه‌گو غیر داستانی (Non-Fiction Storytelling Podcast)
پادکست قصه‌گو غیر داستانی اغلب شامل عناصر صوتی زیادی از جمله مصاحبه، صدای محیط، بریده‌ای از صدای اشخاص دیگر، مکالمات تلفنی، پشت صحنه صوتی و… است. در این مدل پادکست نیز داستانی تعریف می‌شود اما نوع روایت با پادکست قصه‌گو داستانی متفاوت است، و داستان از زبان اشخاص مختلف و منابع متفاوتی مطرح می‌شود . برای تولید پادکست‌های قصه‌گو غیر داستانی اغلب به مجموعه‌ای از افراد متخصص در حوزه تولید محتوا نظیر روزنامه نگاران، سردبیران ، تهیه کنندگان و البته طراحان صدا نیاز است.
پادکست ترکیبی (Hybrid podcasts)
اگرچه تا به اینجا فرم‌های مختلفی از انواع پادکست را معرفی کردیم، اما این طبقه‌بندی بدان معنا نیست که تمامی پادکست‌ها می‌بایست محدود به یکی از فرم‌های مطرح شده باشند. پادکست ترکیبی مدلی از پادکست است که می‌تواند حاصل استفاده همزمان از چندین فرم مستقل باشد. به عنوان مثال در یک پادکست تک‌نفره ممکن است مشابه با پادکست قصه‌گو، داستانی تعریف شود و سپس در ارتباط با همان داستان با افراد گوناگونی مصاحبه شود. مصاحبه‌ها نیز می‌توانتد دارای دو میزبان باشند و در فرم co-hosted podcasts اجرا شود. مجله‌های صوتی نمونه خوبی از پادکست‌های ترکیبی هستند.
در خاتمه لازم است که بدانیم، اصطلاح پادکست تنها محدود به فایل‌های صوتی نشده و برای مجموعه فایل‌های ویدیویی نیز از آن استفاده می‌شود.
اپیزودهای منتشر شده در پادکست نوآنس را از اینجا می‌توانید دانلود کنید.